Tôi là một đứa không bao giờ đi học thêm. Nói đúng ra thì, lần đầu tiên và lần cuối cùng tôi đi học thêm là ở lớp học thêm của cô giáo chủ nhiệm năm lớp 4, hôm đấy là hôm học thử để cô xếp lớp. Cô giảng có những thứ tôi biết, có những thứ tôi chưa biết, cũng không hẳn là tệ, nhưng tôi cảm thấy tốc độ của lớp học không hợp với mình. Và từ đấy tôi quyết định ở nhà mày mò, tầm sư học đạo ông thầy mang tên Internet.
Tôi có ý định thi IELTS và có vào một group nơi các bạn, các anh chị chia sẻ tài liệu. Toàn là sách scan, hoặc bản Trung Quốc đầy watermark. Thì tôi cũng download và học thôi, chẳng mảy may nghĩ gì đến những tài liệu ấy có vi phạm hay không. Đối với tôi, chỉ cần “free” là đủ.
Rồi tới một ngày tôi có đọc post chia sẻ tài liệu của một anh này. Tài liệu cũng là sách như trên, nhưng cuối bài đăng anh có ghi: “Tặng các bạn những quyển sách này để học, những người chưa có điều kiện mua sách. Sau này thành danh, hãy làm và trả lại cho đời.” Câu này của anh làm tôi suy nghĩ. Tài liệu free, cần gì phải trả, mà trả cho ai? Nhưng có lẽ trên đời này không thứ gì là miễn phí.
Trong một bộ phim anime mà tôi xem, tôi được biết đến một luật trong thế giới của giả kim thuật — quy tắc “trao đổi đồng giá”. Nói đến đây nhiều bạn biết là anime nào rồi, nhưng tôi sẽ không đi nhiều vào chi tiết phim ở đây. Đại loại nội dung của quy tắc thì tôi chắc bạn đã hiểu: Muốn được một thứ gì thì phải đưa ra thứ có giá trị tương đương.
Lại quay lại những quyển sách ở trên. Dù tài liệu free, nhiều vô số kể với những người chăm chỉ tích lũy và thích chia sẻ, bạn có thể tải bao nhiêu tùy thích, nhưng nó cũng đến với bạn vì một cái giá nào đó. Có thể không trong tương lai gần, nhưng tôi nghĩ ở một điểm mốc nào đó trong cuộc đời chúng ta, nhiều điểm mốc như vậy xuyên suốt cuộc đời bạn, bạn đang và sẽ tiếp tục phải đưa ra một thứ để trả lại những thứ bạn đã lấy với cái giá 0 đồng. Bạn thành đạt, tạo lập gia đình để cảm ơn bố mẹ. Bạn giúp đứa bạn bài toán khó vì bữa nọ nó vừa cho bạn vay tiền đi mua xôi. Bạn đi tình nguyện tích cực vì cuộc đời này đã cho bạn nhiều, nhiều lắm. Và rồi vòng lặp này tiếp diễn, với những người mà bạn đã giúp đỡ. Họ tiếp tục phấn đấu và tiến lên, để trả ơn bằng cách giúp đỡ chính bạn, hoặc nâng đỡ cho thế hệ tiếp theo.
Tôi tin trên đời này không có thứ gì là miễn phí. Kể cả 2, 3 GB tài liệu đang nằm trong ổ cứng vi tính của bạn, đang chờ một ngày được bạn động tới để học. Hãy học và trả lại cho đời, bạn nhé.