Người ta nói, “Ta học được nhiều nhất, ngộ ra nhiều nhất, chính là từ những trải nghiệm cận tử.”

Mình không phủ nhận điều này, khi cá nhân đã trải qua một số lần như thế. Tuy nhiên, nếu chỉ để phục vụ cho việc học thôi thì mình nghĩ không nên hi vọng về chuyện rơi quá nhiều vào những lần chết đi sống lại. Người ta có lẽ đang tôn vinh việc “sống như ngày mai bạn sẽ chết” quá đà mà không chỉ ra những cái mất đi khi ta sống như thế thật.

Bởi bên cạnh cái sự khai sáng kia, trải nghiệm cận tử rút đi của con người ta rất nhiều thứ, cả về thể chất lẫn tinh thần. Còn chưa kể, trong những tháng ngày tăm tối, người ta ngộ ra (hay nói đúng hơn là đặt ra thêm quy luật về cái cách họ cho là thế giới đáng phải vận động theo) những điều chưa chắc đã là đúng đắn. Những tình cảnh khốn khó nhất thường thay đổi thế giới quan và nhận thức của một con người theo cách rất đột ngột và sâu sắc, nhưng cũng hay mang tính khá cực đoan.

Không nhất thiết phải làm một người chới với và uống no bụng nước để khi đó anh ta mới biết bơi. Và chắc gì sau khi ngộp thở thì người ta sẽ vì “bản năng sinh tồn” mà tự biết bơi?

Không nhất thiết phải khiến một người đứt tay chảy máu chỉ để anh ta hiểu dao là thứ sắc. 

Không nhất thiết phải khiến ai đó đau khổ để dạy người ta cách quý trọng sự giúp đỡ của chúng ta. 

Những vấn đề này còn ít nhiều đụng chạm tới nhân quyền, một thứ còn quan trọng hơn nhiều so với việc “dạy dỗ” được cho người kia điều gì đó. 

Nhưng nhiều người vẫn nghĩ vậy. Nó trở thành cái cớ của những kẻ bắt nạt, và là thứ tiếng nói nhấn chìm đi những bức bối và băn khoăn của những kẻ bị bắt nạt. “Uống nước nhiều thì biết bơi”, họ nói thế với kẻ ngần ngại bước xuống bể. “Yêu cho roi cho vọt”, trở thành cái cớ của những kẻ bạo hành gia đình. “Có ăn chửi thì mới sáng mắt ra” là luận điệu của những kẻ chuyên ném qua ném lại những ngôn từ hận thù trên Internet. Nghe giống như lí luận của một quân đội nào đó đang tra tấn tù binh của mình. “Chúng tôi buộc phải làm vậy cũng chỉ là để khiến anh ngộ ra, cái lí tưởng của anh là sai rồi, và tốt nhất là anh nên quy phục.”

Vì một ngày chúng ta hiểu được rằng, cách tốt nhất của giáo dục sẽ không bao giờ là bạo lực và tra tấn.