Đặt đúng câu hỏi, bạn sẽ có được nhiều thứ — bên cạnh câu trả lời đúng.
Tôi là một người thích đặt câu hỏi.
Đặt câu hỏi vì chưa hiểu rõ một điều gì đó, đặt câu hỏi để người khác giải thích và hiểu rõ hơn chính họ đang nói gì, đặt câu hỏi để hai bên hiểu nhau hơn và tránh đi từ tranh biện tới tranh cãi. Đôi khi đặt câu hỏi còn là thú vui của tôi khi không biết phải làm gì.
Đặt câu hỏi để thử những đứa bạn trên lớp xem chúng nó có hiểu những gì nó đang thuyết trình hay không.
Đặt câu hỏi để tạm ngừng mạch du dương của người giáo viên thao thao bất tuyệt kia để tránh cho bản thân đi vào một giấc mộng ngàn năm.
Đặt câu hỏi để người đối diện tôi có cái gì đó để nói thay vì cố tỏ ra là mình bận rộn và dán mặt vào điện thoại.
Đặt câu hỏi để nhìn xem thái độ và tính cách của người kia như thế nào, một thú vui thăm dò không độc hại.
Nhất là, đối với một người không có gì nổi bật để nói và cũng thích yên vị với vai trò người nghe trong đa phần các cuộc đối thoại, việc đặt câu hỏi dường như một phần nào đó đã trở thành vũ khí duy nhất mà tôi rèn dũa trong những tương tác xã hội.
Nói là “vũ khí” nghe cũng có hơi quá, khi cần tôi cũng có thể nói bình thường và trình bày khá mạch lạc, nhưng tôi vẫn thích việc đặt câu hỏi hơn là nói về thứ gì đó, hay hiếm khi nhất, là nói về bản thân mình. Nhiều người không thân với tôi hay vì thế mà nghĩ rằng tôi là một thằng khá ngại ngùng, hướng nội, ít nói, nhưng tôi thì nghĩ mình cũng không hẳn thế.
Tôi cũng không quan tâm lắm, đơn giản là tôi thích nghe, thích được thấy thế giới của con người ngồi cạnh mình dần được hé mở dù chỉ là chút ít qua từng câu nói. Nếu bạn tinh ý và tình cờ thấy được tôi đang nói chuyện với một ai đó, bạn sẽ nhận ra được cái thằng đang gật gù ậm ừ suốt cả cuộc trò chuyện trong hai thằng chính là tôi.
Đối với những người đã đi nhảy cùng tôi, những người cùng lớp học, những người trong câu lạc bộ, hay những người lạ mới quen trong chuỗi workshop nào đó, tôi rất thích hỏi họ câu này:
Anh/chị bắt đầu nhảy từ bao giờ thế?
Một câu hỏi khá quen thuộc và cũng dễ trả lời, đúng không? Chúng ta khó khi nào quên được những “lần đầu tiên” của chính mình, và nhất là khi những thứ chúng ta càng gắn bó, “lần đầu tiên” ấy của ta lại càng có ý nghĩa hơn. Thông thường tôi hay nhận được đủ loại các câu trả lời từ các mốc thời gian khác nhau, trong những xuất thân khác nhau và hoàn cảnh khác nhau.
Khi nghe về những điểm mốc ấy, ta dễ dàng tính ra được họ đã nhảy được bao nhiêu lâu, cũng như nguồn cảm hứng ban đầu của họ là gì, và đôi khi là thứ định hình đầu tiên cho phong cách cá nhân của họ sau này.
Dĩ nhiên từ điểm mốc đó, họ đã đi tiếp một quãng đường dài, với nhiều sự kiện và con người khác, đôi khi cả những câu chuyện và cảm xúc chỉ có mình họ biết — nhưng thế cũng đã là đủ để ta hiểu được ít nhất rằng họ cũng đã có một khởi đầu.
Nhưng đây chưa phải điểm kết thúc của câu chuyện nếu như tôi chưa giải thích tại sao bản thân lại thực sự thích câu hỏi trên kia.
Lí do là bởi vì, khi hỏi câu hỏi đó, tôi thường nhận được nhiều hơn một câu trả lời.
Khi nhìn lại lần đầu tiên của bản thân mình cũng là lúc họ cho bản thân một cơ hội để nhìn lại, có thể không phải là suy nghĩ quá sâu sa về những gì họ đã trải qua, nhưng là đủ để họ nhớ lại và có một thứ gì đó để nói tiếp, như những sự kiện đáng nhớ nhất của họ hay một bước ngoặt lớn.
Và có đôi khi, họ cho tôi lời khuyên.
Đối với một người còn hiểu biết ít như tôi, có được những chia sẻ đó là có được những tư liệu quý giá để tôi có thể tiếp tục cải thiện mình và chia sẻ cả những điều tôi học được với những người khác. Nhưng không chỉ thế, những chia sẻ ấy dạy cho tôi một điều rằng, cho dù người kia có tài giỏi hay nổi tiếng với ánh hào quang đến mức độ nào, thì trên hết người đó vẫn là một con người, vẫn có những ngày đầu tiên, vẫn có những cảm xúc, vẫn trải qua những khó khăn.
Khi biết được những điều như thế, tự dưng bạn sẽ có cảm giác cảm thông với họ và với chính mình — hiểu rằng những khó khăn mình đang trải qua không phải là duy nhất, vì mọi người cũng đã từng như bạn; đồng thời hiểu rằng họ không phải thần thánh trên trời luôn vui vẻ hạnh phúc, họ có thể thành công nhưng cũng vẫn đang phải đối mặt với khó khăn hàng ngày.
Còn nhiều câu hỏi khác nữa mà bạn có thể tiếp tục từ câu hỏi đó, hoặc bạn sẽ bắt đầu chia sẻ về câu chuyện của mình. Có thể những cuộc hội thoại sẽ chẳng đao to búa lớn là mấy, nhưng chí ít tôi mong bạn đã có một ý tưởng nho nhỏ để xóa đi cái khoảng cách và sự im lặng đầy ngượng ngùng giữa mọi người vào lần tới các bạn đi uống nước, và kết nối với nhau trực tiếp mà không cần đến sự trợ giúp của Internet để đào bới trang cá nhân của nhau.
Và tôi nghĩ rằng bạn có thể thử điều này với tất cả những lĩnh vực khác, chứ không chỉ có nhảy múa. Tôi thành tâm mong rằng bạn sẽ có thể đồng cảm nhiều hơn, thấu hiểu nhiều hơn, và kết nối nhiều hơn.